Hergebruikers van open data in beeld: onderzoek i.o.v. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) investeert veel in het verbeteren van de ontsluiting van open data. Met de NL DIGITAAL Data Agenda Overheid laat het ministerie van BZK ook zien dat er een duidelijke ambitie is om de burgers en ondernemers centraal te stellen en te komen tot gebruiker gedreven overheidsdata. Een van de actiepunten uit NL DIGITAAL is het bevorderen van hergebruik van open overheidsdata. Om daar stappen in te kunnen zetten, is het van belang om beter inzicht te krijgen in de vraag wie de hergebruikers van open data zijn, en wat hun behoeften zijn. Dat inzicht ontbreekt het Ministerie van BZK op dit moment. Er zijn voldoende aanwijzingen dat open data gebruikt worden, zeker als men kijkt naar het aantal bezoekers van open data portalen. Echter aantallen bezoekers zeggen op zich niet zoveel over het hergebruik zelf. Bekijken de bezoekers alleen naar een dataset, wordt de dataset gedownload dan wel via een Application Programming Interface (API) aangeroepen? Komen gebruikers uit het bedrijfsleven of uit de publieke sector en waarvoor gebruiken zij welke open data en via welke wegen? En wat zijn hun behoeften dan wel problemen waar zij tegen aan lopen?
In dit geven wij antwoord op de volgende vier vragen:
1. Wie zijn open data hergebruikers?
2. Op welke manier(en) gebruiken hergebruikers open data?
3. Waar lopen hergebruikers tegenaan bij het gebruiken van open data?
4. Wat zijn de behoeften van de hergebruikers?
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethoden. Een kwantitatieve analyse is uitgevoerd op basis van de IP-Adressen in de logfile gegevens voor het open data portaal van CBS (statistische data), PDOK (geodata), en data.overheid.nl. Deze kwalitatieve analyse geeft antwoord op de vraag welke typen hergebruikers open data gebruiken en in welke categorieën zij kunnen worden onderverdeeld; welke datasets het meest worden gebruikt en welke kruisverbanden kunnen worden gelegd; op welke manier hergebruikers zich toegang tot de data verschaffen, en via welke weg (centraal dataplatform of individuele organisaties). Ook hebben wij technieken ingezet om inzicht te geven in welke websites melding gemaakt wordt van het gebruik van open data. Ten slotte hebben wij een kwantitatieve analyse gemaakt van Twitterberichten tussen 2010 en 2018 met betrekking tot open data.
Daarnaast is er een kwalitatieve analyse uitgevoerd op basis van een online enquête, een workshop met wetenschappelijke medewerkers, diepte-interviews met open data hergebruikers en een online prioritering van de grootste belemmeringen en behoeften door de geïnterviewde hergebruikers. Deze kwalitatieve analyse verifieert de kwantitatieve analyse en geeft inzicht in voor welke doelen open data worden gebruikt, eventuele knelpunten en behoeften van de verschillende categorieën hergebruiker. En vooral welke aanbevelingen zij hebben voor het Ministerie van BZK om het aanbod van open data te verbeteren.