Beter Benutten: de resultaten voor en door burgers

Eind 2018 werd het programma Beter Benutten Vervolg definitief afgerond met de publicatie van het evaluatierapport. Van 2015 tot 2017 zijn in 12 regio’s allerlei maatregelen geïmplementeerd, variërend van het verbeteren van bestaande fietsroutes tot optimalisatie van logistieke processen, en van het aanpassen van collegetijden van hogescholen tot het nog intelligenter maken van verkeersregelinstallaties. Heel veel verschillende soorten maatregelen dus, ingedeeld op de thema’s werkgeversaanpak, fiets, spitsmijden, smart mobility, openbaar vervoer en logistiek.
En wat is nu het effect van al deze maatregelen? Hoe hebben ze bijdragen aan het doel om te komen minder vertraging? Om deze vragen te beantwoorden, is vanaf het begin monitoring en evaluatie een belangrijk onderdeel van het programma geweest, zowel vooraf bij de beoordeling en prioritering van de maatregelen, als achteraf bij het bepalen van de uiteindelijke effecten. Vooraf werden de maatregelen beoordeeld op hun kosteneffectiviteit en op hun potentie om bij te dragen aan het beleidsdoel.
De evaluatieaanpak achteraf was gericht op het individueel evalueren van de afzonderlijke maatregelen en het effect daarvan als basis te gebruiken om uitspraken te doen voor het regionale en landelijke niveau. Dat is gebeurd met de Mobiliteitsscan, een online tool die gebruikt kan worden voor de visualisatie van mobiliteitsdata en voor quick scan analyses (‘what-if’ berekeningen). Daarnaast is een gedragsmeting gehouden om het waargenomen effect te verklaren en zijn er berekeningen uitgevoerd om de effecten op emissies te bepalen.
Uiteindelijk heeft het Beter Benutten Vervolgprogramma een positief resultaat opgeleverd. Door alle inzet op het veranderen van gedrag en het stimuleren van andere vervoerwijzen, andere tijden en anders werken, zijn er 80.000 auto’s minder in de spits gaan rijden. Deze vermindering is voor een groot deel toe te schrijven aan de overstap naar de fiets en aan het meer flexibel werken. Berekeningen met de Mobiliteitsscan en aanvullende schattingen lieten zien dat de gerealiseerde spitsmijdingen hebben geleid tot een vermindering van 13% van de reistijd in de drukste gebieden en dat een jaarlijkse reductie in emissies van 61.000 ton CO2 is bereikt.
Het Beter Benutten is succesvol afgerond en voor de ontwikkelde werkwijze is al ruimte gemaakt in de nieuwe spelregels voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Ook in veel regio’s wordt de publiek-private samenwerking bij veel initiatieven op het gebied van werkgeversaanpak, fietsstimulering en smart mobility voortgezet.