Abstract
Kenmerkend voor bedrijven die in een cluster gelegen zijn, zijn de onderlinge risico’s waarbij de risico’s van één bedrijf aanleiding kunnen geven tot nieuwe risico’s bij een aangrenzend of een nabijgelegen bedrijf. Daarbij gaat het om de mogelijkheid op domino-effecten, keteneffecten, of nadelige effecten (letsel/schade). Voor (petro)chemische bedrijven die geografisch nabij andere bedrijven liggen, is het bijgevolg noodzakelijk om (proces)veiligheid niet aan te pakken als een geïsoleerd bedrijf, maar in samenwerking met de nabijgelegen bedrijven, om zo ook de onderlinge risico’s optimaal te beheersen. Samenwerking tussen bedrijven wordt dus gezien als dé sleutel tot het doelmatig aanpakken van onderlinge risico’s.
Deze studie heeft als doel om deze samenwerking tussen geclusterde bedrijven te faciliteren, meer concreet te maken, en te optimaliseren. Om dit te bewerkstelligen is een praktische tool ontwikkeld. Een (sub)cluster van (petro)chemische bedrijven kan de tool gezamenlijk gebruiken om op een optimale en onderbouwde manier samenwerkingsinitiatieven op te zetten om de onderlinge risico’s te beheersen, en om zo de (cluster)veiligheid te verhogen. Ten minste twee bedrijven die geografisch dicht bij elkaar gevestigd zijn, kunnen aan de slag gaan met de tool. Minstens één bedrijf heeft hierbij een BRZO-status. Verder is de tool bruikbaar voor zowel BRZO-bedrijven met en zonder een domino-effect aanwijzing, voor bedrijven die (net) onder de BRZO-drempel vallen, en voor niet-(petro)chemische bedrijven.
In de praktische tool (in de vorm van een Excel-file) zijn verschillende algemene veiligheidsparameters opgenomen en daarbij horend meer specifieke veiligheidsinitiatieven. Hierbij gaat het om initiatieven die bedrijven samen kunnen opzetten om de onderlinge risico’s te beheren en te beheersen. In de tool ligt de focus op zowel proactieve als reactieve veiligheidsparameters. Er zijn vijf proactieve veiligheidsparameters geformuleerd waarbij de focus ligt op het voorkomen van ongewenste gebeurtenissen:
-Het uitwisselen van veiligheidsinformatie
-Het beoordelen en beheersen van onderlinge risico’s op clusterniveau
-Leren van elkaar
-Uniformiteit en standaardisatie van veiligheid
-De cluster van bedrijven als collectief
Er zijn twee reactieve veiligheidsparameters geformuleerd waarbij de focus ligt op het mitigeren van de gevolgen als er toch een ongewenste gebeurtenis plaatsvindt:
-Gedeelde calamiteitenuitrusting en -faciliteiten
-Gezamenlijke noodorganisatie en crisiscommunicatie
Deze veiligheidsparameters zijn in de tool uiteengezet in verschillende meer specifieke veiligheidsinitiatieven. De (sub)cluster van bedrijven die aan de slag gaat met de tool zal voor alle specifieke veiligheidsinitiatieven gezamenlijk de huidige prestatie (stap 1) en de haalbaarheid scoren (stap 2). In stap 1 scoren de bedrijven de huidige prestatie, gaande van een optimale prestatie tot een suboptimale prestatie of de afwezigheid van samenwerking wat betreft het te scoren veiligheidsinitiatief. In stap 2 scoren de bedrijven de haalbaarheid van de veiligheidsinitiatieven. Aan de hand van meerdere criteria (zoals onder meer risicoreductie potentieel, kosten, concurrentiegevoeligheid, en invloed van het (moeder)bedrijf) wordt er door de bedrijven een inschatting gemaakt van de haalbaarheid van de veiligheidsinitiatieven.
Vervolgens worden op basis van een achterliggend algoritme de veiligheidsinitiatieven automatisch gerangschikt naargelang potentiële veiligheidswinst. Men krijgt dus als uitkomst een prioriteitsstelling van veiligheidsparameters, waarbij de hoogst gerankte veiligheidsparameters de meeste veiligheidswinst kunnen opleveren voor een bepaalde cluster. Door het toekennen van de huidige prestatie en de haalbaarheid houdt de rangschikking rekening met de reeds aanwezige (geïnstitutionaliseerde) veiligheidsparameters, en met de specifieke context van een bepaalde cluster.
De tool is uniek in die zin dat er gefocust wordt op gezamenlijkheid. De prioriteitsstelling van de veiligheidsparameters zal toelaten om op een onderbouwde en optimale manier te bepalen waarop men als (sub)cluster van bedrijven samen kan inzetten om tot veiligheidswinst te komen m.b.t. onderlinge risico’s. De tool kan gezien worden als het startpunt om een hoger gezamenlijk veiligheidsniveau te bereiken, waarbij de uitkomst van de tool het vertrekpunt kan zijn om concrete veiligheidsinitiatieven (verder) vorm te geven.
De tool focust op het aanpakken van onderlinge risico’s, waardoor de veiligheid van de gehele cluster geoptimaliseerd wordt. Hierbij zal ook de omgevingsveiligheid geoptimaliseerd worden, aangezien het gehele gebied waarin de geclusterde bedrijven functioneren veiliger wordt als de onderlinge risico’s beter beheerst worden.
Deze studie heeft als doel om deze samenwerking tussen geclusterde bedrijven te faciliteren, meer concreet te maken, en te optimaliseren. Om dit te bewerkstelligen is een praktische tool ontwikkeld. Een (sub)cluster van (petro)chemische bedrijven kan de tool gezamenlijk gebruiken om op een optimale en onderbouwde manier samenwerkingsinitiatieven op te zetten om de onderlinge risico’s te beheersen, en om zo de (cluster)veiligheid te verhogen. Ten minste twee bedrijven die geografisch dicht bij elkaar gevestigd zijn, kunnen aan de slag gaan met de tool. Minstens één bedrijf heeft hierbij een BRZO-status. Verder is de tool bruikbaar voor zowel BRZO-bedrijven met en zonder een domino-effect aanwijzing, voor bedrijven die (net) onder de BRZO-drempel vallen, en voor niet-(petro)chemische bedrijven.
In de praktische tool (in de vorm van een Excel-file) zijn verschillende algemene veiligheidsparameters opgenomen en daarbij horend meer specifieke veiligheidsinitiatieven. Hierbij gaat het om initiatieven die bedrijven samen kunnen opzetten om de onderlinge risico’s te beheren en te beheersen. In de tool ligt de focus op zowel proactieve als reactieve veiligheidsparameters. Er zijn vijf proactieve veiligheidsparameters geformuleerd waarbij de focus ligt op het voorkomen van ongewenste gebeurtenissen:
-Het uitwisselen van veiligheidsinformatie
-Het beoordelen en beheersen van onderlinge risico’s op clusterniveau
-Leren van elkaar
-Uniformiteit en standaardisatie van veiligheid
-De cluster van bedrijven als collectief
Er zijn twee reactieve veiligheidsparameters geformuleerd waarbij de focus ligt op het mitigeren van de gevolgen als er toch een ongewenste gebeurtenis plaatsvindt:
-Gedeelde calamiteitenuitrusting en -faciliteiten
-Gezamenlijke noodorganisatie en crisiscommunicatie
Deze veiligheidsparameters zijn in de tool uiteengezet in verschillende meer specifieke veiligheidsinitiatieven. De (sub)cluster van bedrijven die aan de slag gaat met de tool zal voor alle specifieke veiligheidsinitiatieven gezamenlijk de huidige prestatie (stap 1) en de haalbaarheid scoren (stap 2). In stap 1 scoren de bedrijven de huidige prestatie, gaande van een optimale prestatie tot een suboptimale prestatie of de afwezigheid van samenwerking wat betreft het te scoren veiligheidsinitiatief. In stap 2 scoren de bedrijven de haalbaarheid van de veiligheidsinitiatieven. Aan de hand van meerdere criteria (zoals onder meer risicoreductie potentieel, kosten, concurrentiegevoeligheid, en invloed van het (moeder)bedrijf) wordt er door de bedrijven een inschatting gemaakt van de haalbaarheid van de veiligheidsinitiatieven.
Vervolgens worden op basis van een achterliggend algoritme de veiligheidsinitiatieven automatisch gerangschikt naargelang potentiële veiligheidswinst. Men krijgt dus als uitkomst een prioriteitsstelling van veiligheidsparameters, waarbij de hoogst gerankte veiligheidsparameters de meeste veiligheidswinst kunnen opleveren voor een bepaalde cluster. Door het toekennen van de huidige prestatie en de haalbaarheid houdt de rangschikking rekening met de reeds aanwezige (geïnstitutionaliseerde) veiligheidsparameters, en met de specifieke context van een bepaalde cluster.
De tool is uniek in die zin dat er gefocust wordt op gezamenlijkheid. De prioriteitsstelling van de veiligheidsparameters zal toelaten om op een onderbouwde en optimale manier te bepalen waarop men als (sub)cluster van bedrijven samen kan inzetten om tot veiligheidswinst te komen m.b.t. onderlinge risico’s. De tool kan gezien worden als het startpunt om een hoger gezamenlijk veiligheidsniveau te bereiken, waarbij de uitkomst van de tool het vertrekpunt kan zijn om concrete veiligheidsinitiatieven (verder) vorm te geven.
De tool focust op het aanpakken van onderlinge risico’s, waardoor de veiligheid van de gehele cluster geoptimaliseerd wordt. Hierbij zal ook de omgevingsveiligheid geoptimaliseerd worden, aangezien het gehele gebied waarin de geclusterde bedrijven functioneren veiliger wordt als de onderlinge risico’s beter beheerst worden.
| Translated title of the contribution | (Petro)chemical clusters and safety: A cluster-based ranking of safety measures |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Publisher | Delft University of Technology |
| Number of pages | 35 |
| DOIs | |
| Publication status | Published - 2021 |
Bibliographical note
Deze studie is uitgevoerd door de Safety & Security Science Group, TU Delft in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. -This study has been conducted by the Safety & Security Science Group, Delft University of Technology and is commissioned by the Dutch Ministry of Infrastructure and Water Management.